Վրաստանի վերջին նախագահական ընտրությունները

Հոկտեմբերի 28-ին Վրաստանում անցկացվում են վերջին համապետական նախագահական ընտրությունները: Նախագահը կընտրվի 6 տարով: ԱԳ նախկին նախարար Սալոմե Զուրաբիշվիլին, որ ունի նաև իշխող կուսակցության աջակցությունը, համարվում է ընտրությունների ֆավորիտը: Զուրաբիշվիլիի գլխավոր մրցակիցները ընդդիմադիր թեկնածուներ են, որ նույնպես նախարարական պորտֆելներ են ունեցել նախկին նախագահ Միխայիլ Սահակաշվիլիի կառավարությունում: Նոր Սահմանադրության համաձայն, որ սկսելու է գործել նախագահի պաշտոնակալությունից հետո, նորընտիր նախագահի իրավասությունները սահմանափակվելու են: Ընդդիմության ու իշխող կուսակցության համար այս ընտրությունները կարևոր տեստ են, որ նշանակալից չափով երևակում են 2020-ի խորհրդարանական ընտրությունների արդյունքները: Նոր նախագահը կփոխարինի Գեորգի Մարգվելաշվիլիին, որ պաշտոնավարում է 2013-ից: Նոր նախագահի պաշտոնակալության արարողությունը նաև կնշանավորի Վրաստանի անցումը կառավարման խորհրդարանական մոդելին: Հաջորդ նախագահին 2024-ին կընտրի 300 պատգամավորից կազմված ընտրական կոլեգիան:

Նոր Սահմանադրությամբ նախագահը շարունակում է մնալ պետության գլուխը և ներկայացնում է երկիրը միջազգային ասպարեզում` զգալիորեն սահմանափակ իրավասություններով: «Քաղաքական ուժերը այս ընտրությունները համարում են գլխավոր փորձ խորհրդարանական ընտրություններից առաջ և ձգտում են ներգործել քաղաքական մթնոլորտի վրա, հասարակությանը ցույց տալ, որ իրենք փոփոխությունների և խորհրդարանական ընտրություններում իրենց դիրքերն ամրապնդելու ռեալ ուժ ունեն»` ասում է միջազգային հարաբերությունների փորձագետ Գեորգի Գոբրոնիձեն: Ընդդիմադիր որոշ թեկնածուներ հաղթանակի դեպքում մտադիր են հասնել արտահերթ խորհրդարանական ընտրությունների: Բայց, Գոբրոնիձեի խոսքով` նոր Սահմանադրության պայմաններում լուծարել խորհրդարանը, որտեղ իշխող կուսակցությունը մեծամասնություն ունի, նախագահի համար հեշտ չի լինի: «Նախագահի իրավասությունները, այդ թվում` խորհրդարանի լուծարման, ավելի շուտ նոմինալ են: Այդ պատճառով խնդիրն այն է, որ ընդդիմադիր նախագահը լինի ժողովրդական առաջնորդ և արդեն ժողովրդի հետ իշխանությանը պարտադրի արտահերթ ընտրություններ»` ասում է Գոբրոնիձեն: Խարիզմատիկ թեկնածուներ, որ կարող էին դառնալ ժողովրդական առաջորդներ, այսօրվա ընդդիմադիր թեկնածուների մեջ, նրա գնահատականով, չկան: Թեպետ նախորդ իշխանության ներկայացուցիչները, որ այսօր ընդդիմադիր են, ունեն հեղափոխության փորձ, հասարակության մեջ քաղաքական ճգնաժամերի ձգտում չկա: Առաջին փուլում հաղթելու համար թեկնածուն պետք է ստանա ընտրողների ձայների 50%-ից ավելին: Եթե ոչ մի թեկնածու այդքան ձայն չհավաքի, կկայանա երկրորդ փուլը: Ընտրություններում գրանցվել է նախագահի 25 թեկնածու: Նախագահության թեկնածուները համարյա կրկնակի շատ էին, բայց նրանց գրանցումը տարբեր պատճառներով մերժվեց: 25 թեկնածուներից 19-ին առաջադրել են կուսակցությունները, 6-ին նախաձեռնող խմբերը: Սալոմե Զուրաբիշվիլին, որ պորտֆել ուներ Սահակաշվիլիի կառավարությունում, համարվում է ֆավորիտ: Թեկնածուների թվում և փորձառու քաղաքական գործիչներ են, և լայն հասարակությանը քիչ հայտնի անձինք:

Իշխող «Վրացական երազանք-Ժողովրդավարական Վրաստան» կուսակցությունը 2016-ի նախագահական ընտրություններում ստացավ խորհրդարանի 150 մանդատից 115-ը: Բայց նախագահական ընտրություւններում կուսակցությունը իր թեկնածուին չառաջադրեց, այլ աջակցություն հայտնեց անկախ թեկնածու, ԱԳ նախկին նախարար Սալոմե Զուրաբիշվիլիին: Նա ուներ իշխող կուսակցության աջակցությունը նախորդ խորհրդարանական ընտրություններում իբրև մեծամասնական թեկանածու և շատերը նրան անկախ թեկնածու են համարում միայն ձևականորեն: Նրա գլխավոր մրցակիցը ենթադրաբար լինելու են «Միասնական ազգային շարժման» ներկայացուցիչ Գրիգոլ Վաշաձեն և «Եվրոպական Վրաստան-Ազատության շարժման» ներկայացուցիչ Դավիթ Բաքրաձեն: Նրանք ևս եղել են ԱԳ նախարար Սահակաշվիլիի կառավարությունում:

Նախընտրական պայքարը Վրաստանում լարված էր: Ընտրոթյունների նախօրեին «Ռուսթավի-2» հեռուստաալիքը սկսեց հրապարակել գաղտնի տեսագրություններ, որ կասկածներ հարուցեցին իշխանության ներկայացուցիչների կոռուպցիայում ու անօրինական գործարքներում ընդգրկվածության մասին: Բացի տեսագրություններից` հեռուստաեթերը լցված էր թեկնածուների տեսահոլովակներով և նրանք քննադատում, հաճախ էլ ծաղրում էին ընդդիմախոսներին: Թեկնածուների ծրագրերի քննարկումը շատ ավելի քիչ էր: Ամենաշատ քննադատվողը իշխող կուսակցության աջակցությունը ստացած ու Ֆրանսիայում ծնված Զուրաբիշվիլին էր` նրան սոցիալական ցանցերում ծաղրում էին սխալների համար, որ թույլ է տալիս վրացերեն խոսելիս: Նրա ելույթներից հատվածները, որտեղ լեզվի սայթաքումներ են հնչում, իրենց նախընտրական տեսահոլովակում օգտագործել էր Գրիգոլ Վաշաձեն: Շատ ավելի լուրջ մեղադրանքներ Զուրաբիշվիլիի հասցեին հնչեցին նրա հայտարարություններից հետո, որտեղ թեկնածուն նախորդ իշխանություններին պատասխանատու էր համարում 2008-ի օգոստոսի պատերազմի համար:

«Եվրոպական Վրաստանը» Զուրաբիշվիլիին հիշեցրեց իր 10 տարի առաջ հրապարակված գիրքը, որից հատվածներ էր օգտագործողում ռուսական կողմը ՄԱԿ-ի միջազգային դատարանում: 2011-ին ՄԱԿ-ի դատարանը վճռեց, որ Ռուսաստանի դեմ Վրաստանի ներկայացրած հայտը չի համապատասխանում իր իրավասություններին:
Գրիգոլ Վաշաձեին ընդդիմախոսները մեղադրում են ռուսամետ տրամադրությունների մեջ: Փողոցներում նույնիսկ հայտնվեցին սատիրական պլակատներ, որ պատկերում էին Վաշաձեին ՌԴ նախագահի գրկում ու Անվտանգության դաշնային ծառայության դրոշով: Հայտարարությունը, որ Ռուսաստանը իր կյանքի մասն է, օգտագործվեց նրա վարկաբեկման համար` իբրև ռուսամետ գործչի:

Չնայած աշխույժ ընտրարշավին, քաղաքագետները կասկածում են, որ ընտրություններին մասնակցությունը բաձր կլինի: Հիմա Վրաստանում քաղաքականության նկատմամբ հետաքրքրությունը մեծ չէ և թեկնածուների ընտրարշավը միայն նպաստում է ընտրողների պասիվությանը` գտնում է Գոբրոնիձեն: «Մենք տեսնում ենք, որ նրանք դիմում են միմյանց հետ պայքարի ցանկացած մեթոդի, իսկ դա ի վերջո հասարակության աչքում վարկաբեկում է ոչ միայն իշխող կուսակցությանը, այլև ընդդիմադիր թեկնածուներին»` ասում է փորձագետը: Վարչապետ Մամուկա Բախտաձեն ընտրողներին կոչ արեց մասնակցել ընտրություններին ու վստահություն հայտնեց, որ հոկտեմբերի 28-ը կդառնա «Վրաստանում ժողովրդավարության հաղթանակի հերթական օրը»: «Մենք թույլ չենք տա որևէ անպատասխանատու քաղաքական ուժի դիսոնանս մտցնել ընտրական գործընթացում»` խոստացավ վարչապետը: Նա ճճշտեց` ում նկատի ունի ապակառուցողական ուժ ասելիս, բայց որպես կանոն այդօրինակ մեղադրանքների հասցեատերը նախկին նախագահ Սահակաշվիլին ու նրա կուսակցությունն են: Քաղաքագետների կարծիքով` կոշտ միջամտության կամ կոպիտ խախտումների իշխանությունները չեն դիմի: Երկրում քաղաքական ուժերի նկատմամբ ցածր վստահության պարագայում իշխող կուսակցությունը, որ տիրապետում է և ֆինանսական, և վարչական ռեսուրսների, արդեն առավելություն ունի ընդդիմադիր կուսակցությունների համեմատությամբ:
BBC

Հ.Գ. Վրաստանն այսօր նախագահ է ընտրում: Իրոք այս ընտրությունները կարող են 2020-ի խորհրդարանական ընտրություններից հետո ուժերի դասավորությունը ներկայացնել: Իսկ Վրաստանի հետ կապված ամեն ինչ Հայաստանի համար կարևոր է, առավելևս Վրաստանի իշխանության հարցը: Եվրոպական կողմնորոշումը Վրաստանում այլևս որակվում է անդառնալի, բայց դա չի նշանակում, որ Ռուսաստանի հետ հարաբերությունները չեն կարող կարգավորվել: Ռուս-վրացական հարաբերություններում փոփոխությունները մեզ համար հատկապես կարևոր են` նկատի ունենալով երկաթուղու վերագործարկման հնարավորությունը, որ Հայաստանին խոստացված էր դեռ 2013-ին, երբ անդամակցում էր Մաքսային միությանը: Եվ վերջապես` Վերին Լարսի խնդիրը, որ ամառը փակ է քարաթափման, ձմեռը` ձնահոսքի պատճառով: Հիմնականում:

Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Հայաստանը Ծապլվարը չէ
• 2021. Աշխարհի ամենահզոր 5 բանակները
• Վրացական փոխատեղում՝ ի՞նչ սպասել Ղարիբաշվիլիի կառավարությունից
• Իրանը նորից մերձավորարևելյան խաղի կենտրոնում է
• Անգելա Մերկելի ելույթը Մյունխենի Անվտանգության հարցերով համաժողովում
• Ջո Բայդենի ելութը Անվտանգության հարցերով 2021-ի Մյունխենի վիրտուալ կոնֆերանսում
• Իրանը դառնում է ԵԱՏՄ անդամ, հաջորդը Ադրբեջանն է
• Վրաստանը քաոսի և հեղափոխության միջև
• Պատմական մանիպուլյացիա՝ ինչպես միշտ
• Երեք ամիս անց՝ ինչ են վճռել Ադրբեջանը, Հայաստանը և Ռուսաստանը
• Ինչո՞ւ է Բաքուն համաձայնել աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ
• Սերժ Սարգսյան՝ անցյալի մասին ներկայի կտրվածքով
• Հայաստանը դիտարկում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը
• Փարիզը հակաթուրքական դաշինք է կազմում
• Ինչի՞ց է մահացել Չինգիզխանը իրականում
• Հերիք է Ցիցերոն խաղանք
• Մարտական դրոններ՝ ապագայի պատերազմը
• Էրդողանի մտրակն ու քաղցրաբլիթը Բայդենի համար
• 2050. Ինչ կա-չկա աշխարհում
• Երբ Երևանում կբացվի Թուրքիայի դեսպանատուն

Մեկնաբանություններ